Uczucie zimna jest dla większości ludzi wrażeniem negatywnym, bo przecież nikt z nas nie lubi marznąć. Niewiele osób przepada za zimą i związanymi z tą porą roku mroźnymi dniami. Mimo wszystko niskie temperatury wywierają na ludzki organizm niezwykle pozytywne działanie. Jednak, aby zastosowanie zimna wywołało w ustroju pożądany efekt musi być ono dawkowane w odpowiedni sposób.

Wykorzystywanie zimna jest najstarszą metodą fizjoterapii stosowaną już w starożytnym Egipcie około 2500 lat p.n.e.. Hipokrates żyjący w V wieku przed naszą erą wykonywał zimne okłady z lodu i śniegu w celu leczenie skręceń i zwichnięć. W kolejnych latach wykorzystywano zimno do znieczulania podczas zabiegów amputacji, uśmierzania bólu, w przypadkach reumatoidalnego zapalenia stawów oraz w stanach pooperacyjnych. Wszelkie zabiegi, podczas których wykorzystuje się niskie temperatury (niekoniecznie poniżej 0° C) nazywane są od greckiego kryos krioterapią.

Wpływ zimna na organizm

Działanie zimna na organizm człowieka możemy podzielić na dwie fazy. W pierwszej dochodzi do zwężenia naczyń krwionośnych i limfatycznych. Jest to reakcja obronna organizmu na zimno, mająca na celu zapobiec nadmiernemu wychłodzeniu ciała. Natomiast w drugiej fazie następuje rozszerzenie skurczonych naczyń zarówno krwionośnych, jak i limfatycznych. Do zwiększenia przekroju poprzecznego naczyń krwionośnych dochodzi po około 2 ? 6 minutach od zakończeniu zabiegu krioterapii. Skutkuje to zwiększonym (nawet czterokrotnie) przepływem krwi przez okolicę ciała poddaną terapii. Stan nadmiernego ukrwienia utrzymuje się od 2 do nawet 4 godzin po działaniu niskiej temperatury. Ponadto miejsce, które było ochładzane podczas zabiegu może mieć podwyższoną temperaturę od wyjściowej o 0,5 ° C.

Wskazania do krioterapii
Niskie temperatury mają bardzo szerokie zastosowanie zarówno w fizjoterapii, jak i w procesie odnowy biologicznej po treningu sportowym. Do najczęstszych schorzeń, przy których zaleca się korzystanie z krioterapii należy:

• Krwawienie z nosa.
• Zapalenia okołostawowe ścięgien, torebek stawowych i kaletek maziowych.
• Zespoły bólowe kręgosłupa ? rwa kulszowa, dyskopatia, bóle w okolicy lędźwiowej kręgosłupa.
• Urazy ? skręcenia, stłuczenia mięśni, naciągnięcia mięśni, przeciążenia tkanek miękkich i stawów, oparzenia.
• Choroby neurologiczne ? stwardnienie rozsiane, niedowład spastyczny, ostre zapalenie nerwów, miastenia, choroba Parkinsona.
• Choroby chirurgiczne ? przykurcze w stawach, obrzęki pooperacyjne, ostre stany zapalne jamy brzusznej, przetoki, miejscowe infekcje, ropnie kości, bóle blizn
• Ostre i przewlekłe choroby stawów i chrząstek stawowych ? reumatoidalne zapalenie stawów, infekcyjne zapalenie stawów, zapalenia w chorobie zwyrodnieniowej stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, dna moczanowa, reumatyzm tkanek miękkich, kolagenozy, fibromialgia, toczeń rumieniowaty układowy.

Przeciwwskazania do krioterapii

Wbrew powszechnej opinii stosowanie krioterapii w leczeniu nie jest szczególnie restrykcyjne. Jednakże, jak w przypadku każdego zabiegu, tak i przy terapii niskimi temperaturami występują pewne ograniczenia. Należą do nich przede wszystkim:

• Choroby układu wydalniczego ? choroby nerek i pęcherza moczowego.
• Choroby neurologiczne ? padaczka, zaburzenia czucia, zwiększona wrażliwość na zimno, depresja, porażenia.
• Inne schorzenia ? nowotwory, odmrożenia, choroby zakaźne, choroby płuc, wychłodzenie, choroby skóry, nadmierne pocenie się.
• Choroby układu krwionośnego ? cukrzyca, niewydolność krążenia, niewyrównane nadciśnienie, miażdżyca, choroba wieńcowa, arytmia, wady zastawkowe, stany pozawałowe, niedokrwistość, zakrzepica.

Ponadto kobiety muszą pamiętać, że w czasie ciąży nie wolno korzystać im z krioterapii całego ciała i tak zwanych kriokomór. Każdy zabieg, w którym wykorzystuje się niskie temperatury należy poprzedzić wizytą u lekarza, w celu ustalenia braku przeciwwskazań do tego rodzaju terapii

Rodzaje zabiegów krioterapeutycznych

Mimo, iż krioterapia jest dość młodą metodą fizjoterapeutyczną, to możemy już w niej wyróżnić szereg specyficznych zabiegów. Ze względu na czas trwania zostały one podzielone na:

• krótkotrwałe ? 30 sekund do kilku minut,
• długotrwałe ? od 5 minut do kilkudziesięciu minut,
• przerywane ? na przykład: 10 minut schładzania tkanek, na 10 minut przerwy.

Ponadto zabiegi krioterapii zostały sklasyfikowane również pod względem powierzchni ciała, która poddana jest działaniu niskich temperatur. I tak w przypadku tego podziału wyróżniamy:

• Zabiegi miejscowe:
  – okłady (lodem, ręcznikiem, gliną, żelem silikonowym),
  – masaże lodem,
  – kąpiele,
  – spraye,
  – schładzanie gazem (azotem, zimnym powietrzem atmosferycznym, dwutlenkiem węgla).
• Zabiegi ogólnoustrojowe:
  – kriokomory.

Źródło: Portal SFD